Dla fachowców odpowiedź na to pytanie jest banalnie prosta. Jeżeli masz wybór przodem czy tyłem do kierunku jazdy, zawsze powinno się wybierać tyłem do kierunku jazdy!

Zakładamy oczywiście przypadek, że nie ma technicznych przeciwskazań ze strony typu fotela, sposobu montażu czy przystosowania auta do takiego przewozu. Przykład Szwecji, gdzie dzieci do 4 lat zwyczajowo dziecko w foteliku przewozi się tyłem do kierunku jazdy, jest namacalnym przykładem znacznie mniejszej urazowości i śmiertelności wśród przewożonych pociech niż np. w Niemczech, gdzie są inne przyzwyczajenia. Zanim wytłumaczymy, dlaczego przewożenie tyłem do kierunku jazdy jest zdecydowanie lepsze i bezpieczniejsze poniżej prezentujemy wykres przestawiający porównanie śmiertelność małych pasażerów w Szwecji i Niemczech.

Rysunek 1

Jak widać na wykresie ( rys 1 ) w pierwszej grupie ( infants ) od urodzenia do pierwszego roku życia, zgodnie z wymogami prawnymi w obydwu krajach dzieci przewożone są tyłem do kierunku jazdy. Śmiertelność tych dzieci w wyniku fatalnego zderzenia drogowego jest praktycznie na podobnym poziomie. W drugiej grupie tj. w przedziale od roku do dwóch lat zgodnie z obowiązującymi przepisami w 2013 i zgodnie z dyrektywą ECE R 44 istniała możliwość przewożenia dzieci przodem do kierunku jazdy. W Szwecji praktycznie od 1988 była i jest silnie rozwinięta i upowszechniana koncepcja przewożenia dzieci tyłem do kierunku jazdy. Rodzice więc praktycznie nie zmieniają tam pozycji na jazdę przodem względem kierunku jazdy. W Niemczech natomiast, gdzie nie było tej tradycji, a rodzice stosowali się wyłącznie do obozujących przepisów, roczne dzieci przesadzane są masowo na jazdę przodem do kierunku jazdy. Wykres jednoznacznie pokazuje, jak w tym okresie w Niemczech statyka śmiertelności niekorzystnie znacząco wzrastała!

W kolejny latach, gdzie ciało dzieci jest już nieco „silniejsze” przy trendzie dzieci podróżujących w większości przodem do kierunku jazdy w Niemczech, do śmiertelności dzieci podróżujących tyłem do kierunku jazdy w Szwecji jest dalej zdecydowanie niekorzystne dla niemieckich małych pasażerów.

W dalszej części tego artykułu wyjaśnimy, dlaczego jazda tyłem do kierunku jazdy jest zdecydowanie bezpieczniejsza dla Państwa dziecka.

Fotelik samochodowy przodem czy tyłem - przepisy

Biorąc po uwagę statystyki powypadkowe, przykłady płynące ze Szwecji, badania naukowców i lekarzy, skłoniły europejskich urzędników do wprowadzenie nowej dyrektywy ECR R 129, która wymusza na producentach dziecięcych fotelików samochodowych budowę fotelików pozwalających wyłącznie przewozić dzieci tyłem do kierunku jazdy, aż do 15 miesiąca życia dziecka. Aby nie doprowadzić do swoistego chaosu z przewożeniem małych dzieci ustawodawca zdecydował się dalej dopuszczać do sprzedaży foteliki, które wcześniej uzyskały homologację w ramach starej dyrektywy ECE R 44/04. Dla przypomnienia ta homologacja zobowiązywała producentów do produkowania i oferowania klientom fotelików z atestacją jazdy tyłem tylko do 13 kg czyli do około 12 miesięcy.

Dziecko w foteliku przodem to większe ryzyko urazów ciała

Co jest powodem, że jazda przodem do kierunku jazdy jest bardziej niebezpieczna dla małego dziecka? Aby odpowiedzieć poprawnie na to pytanie, musimy spojrzeć ponownie na statystki powypadkowe oraz odświeżyć sobie fakty z budowy anatomicznej małego dziecka.

Analizując europejski czy amerykański rynek samochodowy np. dane z departamentu krajowej administracji ds. bezpieczeństwa ruchu drogowego wskazują zderzenia czołowe w liczbie ok. 60%. (rys nr 2) jako największa procentową ilość zdarzeń drogowych.

Rysunek 2

Zderzenia te przynoszą największe przeciążenia, a pojawiające się siły zmuszają nas do niekontrolowanego przemieszczania się w kierunku miejsca uderzenia. W wyniki działania tych potężnych sił ciało dziecka, a szczególnie głowa rzucana jest brutalnie do przodu. Mięśnie szyi dziecka oraz odcinek szyjny kręgosłupa muszą wykonać potężną pracę stabilizującą aby przeciwdziałać tym niewyobrażalnie dużym siłom. Należy pamiętać, że ciało małego dziecka nie jest tak dobrze przystosowane do radzenia sobie z przeciążeniami jak ciało osoby dorosłej. Po pierwsze głowa u dziecka zajmuje ok. 25% masy ciała, a u osoby dorosłej obejmuje wartości 6% masy ciała. Te dysproporcje powodują, że proporcjonalnie malec ma większe kłopoty z utrzymaniem głowy, a co dopiero z pokonaniem dodatkowych sił bezwładności. 

Rysunek 3

Ponadto kręgi szyjne malucha połączone są ze sobą tkanką chrzęstną, a nie jak u osoby dorosłej skostniałą kością. Wraz z rozwojem dziecka połącznia te nazywane chrząstkozrostami powoli podlegają procesowi zamykania. Według badań opublikowanych w Association for Advancement of Automotive Medicine dopiero w wieku 2 lat następuje 50% prawdopodobieństwo pierwotnego zamknięcia kręgów C3, a w wieku 3 lat wtórnego zamknięcia. Odkrycia te jednoznacznie pokazują, że żadna z omawianych przestrzeni chrzęstnych w odcinkach szyjnych kręgosłupa nie ukończyła procesy skostnienia przed ukończeniem drugiego roku życia dziecka. Dodatkowo niedojrzały kręgosłup małego pasażera jest odpowiedzialny za podtrzymywanie znacznie większej masy ciała niż u dorosłego (rys nr 3). Bez tomografii komputerowej praktycznie nie ma prostej sposobności określenia, na jakim etapie skostnienia jest aktualnie kręgosłup dziecka.

Biorąc wszystkie fakty pod rozwagę, aby skutecznie przeciwdziałać urazom kręgosłupa, należy przewozić małe dziecko tyłem do kierunku jazdy. W tym przypadku przy zderzeniu czołowym ciało dziecka, a szczególnie głowa znajdzie oparcie w skorupie fotela.

Dzisiaj już nie tylko opinia czy preferencje rodziców, ale wiedza oparta na faktach naukowych jednoznacznie wskazują, że co najmniej do ukończenia dwóch lat mali pasażerowie powinni bezwzględnie podróżować tyłem do kierunku jazdy. Dane statyczne ze wspominanej Szwecji dokumentujące bardzo niski wskaźnik obrażeń i zgonów z udziałem dzieci podróżujących tyłem do kierunku jazdy jednoznacznie podpowiada, aby taką formę przewozu dzieci utrzymać nawet do czwartego roku życia.

Fotelik samochodowy przodem czy tyłem – najczęstsze dylematy

Pojawia się fundamentalne pytanie, dlaczego rodzice tak chętnie przechodzą do jazdy przodem? Wielu opiekunów wskazuje fakt podejrzewania dyskomfortu dla dziecka czy nawet pewnych ograniczeń w zakresie komunikacji z dzieckiem. Poniżej kilka komentarzy specjalistów na tematy najczęściej zgłaszanych zastrzeżeń.

Gdzie w samochodzie mogę zmontować fotelik samochodowy tyłem do kierunku jazdy ?

Praktycznie wszystkie miejsca w samochodzie, które spełniają wymogi montażowe mogą być używane do takiego montażu. Przypominamy, aby montaż odbywał się zawsze zgodnie z instrukcją montażu fotelika. Jeżeli wybierzecie Państwo miejsce obok kierowcy pamiętajcie o konieczności wyłączenia poduszki powietrznej, która pozostawiona jako aktywna zawsze uderzy w wstające oparcie fotela. Zgodnie z rekomendacjami np. University of Buffalo miejsca z tyłu pojazdu są od 56 procent do 84 procent bezpieczniejsze niż miejsca z przodu, a rekomendowanym miejscem jest miejsce pośrodku tylnej kanapy. Miejsce to statycznie jest o z kolei o 25 procent bezpieczniejsze niż miejsca skrajne na tylnej kanapie. Zatem jeśli to możliwe, najbezpieczniej przewozić dziecko w foteliku zamontowanym z tyłu.

Co z nogami mojego dziecka, czy nie będą drętwiały ?

Wiele nowoczesnych fotelików z grupy RWF ma specjalną przestrzeń pomiędzy krawędzią fotelika samochodowego a oparciem kanapy, i tam mogą zmieścić się nogi małego pasażera. Dziecko w foteliku podróżujące tyłem do kierunku jazdy nie ma większych ograniczeń niż przy jeździe przodem. Zauważono, że dzieci jadące przodem często same krzyżują nogi lub je podnoszą czy też zginają. W tym przypadku nogi nie mają oparcia i drętwieją. Innym powodem, że dzieci często siedzą ze zgiętymi nogami jest potrzeba zrekompensowania naporu górnej części ciała bo dziecięce proporcje skutkują ulokowaniem większej masy ciała w górnym odcinku. Dzieci jadące tyłem do kierunku jazdy przez podparcie nóg nie mają tych ograniczeń. Należy pamiętać, że dzieci są bardziej elastyczne, a ich szkielety w dużej mierze to miękka tkanka chrzęstna. Z tego powodu dzieci często nawet dla zabawy mają skrzyżowane nogi lub rozciągają je na boki.

Co ze zderzeniami od tyłu? Czy w tym przypadku pozycja jest bezpieczna? Co z nogami dziecka w trakcie uderzenia?

Należy pamiętać, że zderzeń z uderzeniem od tyłu jest znacznie mniej niż z przodu (rys nr 2).Te zderzenia z reguły wytwarzają znacznie mniej niebezpiecznej energii. Oba pojazdy przy takim zderzeniu w większości przypadków poruszają się w tym samych kierunkach, więc tylko różnica prędkości zamieniana jest na energię zderzenia. Inaczej jest w przypadku zderzeń czołowych, gdzie prędkości się sumują. Jeżeli chodzi o urazowość nóg, to na dzień dzisiejszy brak dowodów sugerujących dodatkowe powody uszkodzeń nóg w zależności od kierunku jazdy.

Czy będą kłopoty komunikacyjne z dzieckiem i czy dziecko nie będzie się nudzić ?

W przypadku jazdy przodem dziecko ma ograniczone pole widzenia przez powierzchnię przedniego fotela. W przypadku jazdy tyłem dochodzi dodatkowa obserwacyjna przestrzeń związana z tylnym oknem. Bez zmian powstaje przestrzeń okien bocznych. W kwestii komunikacji podkreślamy, że kierowca musi się koncentrować na jeździe bez względu na zachowanie dziecka lub jego jazdę przodem czy tyłem do kierunku jazdy. W sklepach Mama i ja znajdziecie Państwo specjalne lusterka do obserwacji dziecka, przeznaczone do szybkiej komunikacji wzorkowej. Lusterka te są tak skonstruowane oraz mają różną wielkość, aby pozwalały na sprawną komunikację wzrokową zarówno dziecku jak i opiekunowi. W dziale zabawek odnajdziecie Państwo specjalne bezpieczne zabawki do podróży pozbawiane ostrych krawędzi i o stosunkowo małej masie własnej.

Czy foteliki tyłem do kierunku jazdy zamieszą się w moim samochodzie ?

W dniu dzisiejszym w sklepach Mama i Ja dysponujemy bardzo dużą ilością fotelików samochodowych montowanych tyłem. Są to foteliki RWF montowane pasami samochodowymi bądź przy pomocy zapięć typu ISO Fix. Analogicznie tak jak przy zakupie fotelika przodem do kierunku jazdy zapraszamy do naszych sklepów Mama i Ja na bezpłatny proces przymierzania i dopasowania dziecięcego fotelika samochodowego do Państwa samochodu. Bazując na naszym doświadczeniu wydaje się wielce prawdopodobne, że zawsze znajdziemy model fotelika montowany tyłem do kierunku jazdy pasujący do Państwa samochodu. Aktualnie w naszej ofercie znajdziecie Państwo wiele dobrych, kompaktowych fotelików takich firm jak: Cybex, Axkid, Maxi-Cosi, Romer, BeSafe, Joie czy GB.

Jak długo możemy przewozić dzieci tyłem do kierunku jazdy ?

Z naszego punktu widzenia tak długo jak się da. Ze względów prawnych minimum do 15 miesięcy. Jeżeli chodzi o dojrzałość anatomiczną dzieci - nie krócej niż do 2 lat. Jeżeli chodzi o zdrowy rozsądek i argumenty medyczne - do trzech lub nawet czterech lat. Jeżeli chodzi o dostępność modeli, to największe jakie możemy zaoferować do montażu tyłem, to fotele RWF zapinane pasami dedykowane dla dzieci o masie do 25 kg.